تاریخ خبر:۱۴۰۴ جمعه ۲۹ شهريور
متن کامل خطبه اول نماز جمعه : مورخ : ١۴٠۴/۶/٢٨
امام جمعه کاشان : یکی از عناصر تمدن غرب، غفلت از یاد خدا می باشد
امام جمعه کاشان: خداوند می فرماید « أَنَا جَلِيسُ مَنْ ذَكَرَنِي ». اگر کسی من را یاد کند، من همنشین او هستم. اگر کسی خدا را یاد کند، آرامش قلبی دارد، اگر چه فقر مادی داشته باشد، اما آرام است « اَلا بِذکرالله تَطمئن القُلوب ».
متن کامل خطبه اول نماز جمعه : مورخ : ١۴٠۴/۶/٢٨
امام جمعه کاشان : یکی از عناصر تمدن غرب، غفلت از یاد خدا می باشد
بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ
اَلْحَمْدُ وَ الثَّناءُ لِلِّهِ رَبِّ العالَمین وَ صَلَّی اللَّهُ عَلی سَیِّدِنا وَ نَبِیِّنا اَبی القاسِم المُصطَفی مُحَمَّد ص وَ عَلي اَهلِ بَيتِه الطَيّبين الطّاهِرين سِیَّما بَقیّةِ اللّهِ فی الاَرَضین وَ لَعْنَةُ اللّهِ عَلَي أعْدآئِهِمْ أجْمَعينَ إلَي يَوْمِ الدّين
در صد و هفتادو یکمین خطبه در کاشان مُکرّم، بیست و هشتم شهریورماه و بیست و شش ربیع الاول ١۴۴٧ ، خود و شما برادران و خواهران را به رعایت بیشتر تقوا الهی، سفارش می کنم « اُوصیکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه ». برای سفر ابدی که بی نهایت است، « یک سال، یک میلیون و یک میلیارد سال نیست » برای این سفر، توشه برداریم. توشه این سفر، تقوا می باشد « فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوى » انجام واجبات و ترک محرمات. مصداقاً هر هفته محضر صحیفه سجادیه می رویم و در صد و پانزدهمین جمله ، فراز دیگری از دعای بیستم صحیفه سجادیه دعای ( مَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ وَ مَرْضِيِّ الْأَفْعَالِ ) را خدمت شما عرض می کنم « اللَّهُم وَ لَا تَجْعَلْ عَيْشِي كَدّاً كَدّاً » خدایا، زندگی و معیشت من را دشوار، سخت و پردردسر قرار مده. مرحوم سید علی خان کبیر، شارح بزرگ صحیفه سجادیه می فرماید « عَيْش » یعنی حیات. مرحوم راغب اصفهانی می فرماید « عَیش » یعنی زندگی مخصوص جانداران ولی اخصّ از حیات است. حیات، درباره خدا و فرشتگان هم اطلاق می شود، ولی « عیش » درباره غیر خدا و فرشتگان است. معیشت و زندگانی انها را عیش می گویند. خدایا، عیش ما را « كَدّ » قرار مده، « كَدّ » در لغت به معنی تَعَب است. در کاسبی، شغل و فراهم کردن امکانات برای زندگی، انسان به سختی و رنج بیفتد. قران در سوره فجر آیه ۲١ به کَدّاً اشاره می کند و می فرماید « كَلَّا إِذَا دُكَّتِ الْأَرْضُ دَكًّا دَكًّا ». بزرگان تفسیر می فرمایند، دوبار آمدن « دَكًّا » تکرار نیست، بلکه به این معنی است که یک بار زمین، منهدم بشود و بلرزد و بار دیگر هم بلرزد، این دوبار است، تاکید یکبار نیست. در دعای امام سجاد ع هم همینطور است، امام می فرماید « اللَّهُم وَ لَا تَجْعَلْ عَيْشِي كَدّاً كَدّاً » خدایا، عیش ما « كَدّاً كَدّاً » نباشد، یعنی، پردردسر و پردردسر نباشد. یکبار و دو بار و مَرّه بعد مَرّه. اما چگونه عیش انسان پردرد سر می شود؟
قران در سوره طه ایه ١٢۴ می فرماید « وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا » اگر کسی از ذکر اعراض کند، زندگی او « ضَنک و ضیق و کَدّا کَدّا »خواهد شد. خدا این دنیا را این گونه ساخته است که همه موجودات نسبت به ذکر خدا عکس العمل مثبت نشان می دهند، وقتی موقع نوشیدن یک لیوان اب، نام خدا « بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ » و یا نام مبارک امام حسین ع را بگوئیم، دانشمندان ژاپنی بعد از انجام تحقیقات می گویند، مولکول های آب به بهترین شکل در می ایند. و اگر کسی موقع نوشیدن، نام شیطان یا نام ترامپ را بگوید، به بدترین شکل در می اید، خدا این طبیعت را، متناسب با ذکر قرار داده است. این توصیه به تقوا در خطبه اول است که انشاء الله اهل ذکر و یاد خدا باشیم تا طبیعت عالم، زندگی ما را پر رونق قرار بدهد
حجت الاسلام حسینی افزود : بحث اصلی و محوری و مستمر ما در خطبه ها ، قران است ، که به ایه صد و پنجاه و دو سوره بقره رسیدیم ، « فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لِي وَلَا تَكْفُرُونِ » خدا را یادکنید، من هم شما را یاد می کنم. شاکر خدا باشید، کفران من را انجام ندهید
نکات آیه :
نکته اول : علامه ره در المیزان در جلد اول صفحه ٣٣٩ می فرماید، وقتی« فَا » امده است، یعنی مترتب بر مطلب قبلی است. در ایه قبل، قران منّتی را برای ما بیان کردند، خداوند در قران در ایه قبل می فرماید، من به شما قبله، توحید، پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلّم را دادم، پس با فرستادن پیامبری از خودتان، و این که، پیامبر صلی الله علیه و اله در بین شما باشد، بر شما منّت گذاشتم و با قران شما را به صراط مستقیم هدایت کند، با این نعمت های بزرگ که به شما دادم، پس « فَاذْكُرُونِي » من را یاد کنید. این ارتباط با ایه قبل.
نکته دوم : گاهی اوقات، قران مانند سوره بقره آیه ۴٧ می فرماید، «.. اُذْكُرُوا نِعْمَتِيَ » و بعضی اوقات می فرماید « « اُذْكُرُونی » من را یاد کنید. تفاوت این دو چیست؟ جواب این است:
١ _ اگر « اُذْكُرُوا نِعْمَتِيَ » باشد، نعمتی مانند « نجات از فرعون و یا وحدتِ بعد از تفرقه » قبلش ذکر شده است، این نعمت را یاد کنید. اما اگر « اُذْكُرُونی » باشد، همه نعمت های ظاهری و باطنی را شامل می شود.
٢ _ « اُذْكُرُوا نِعْمَتِيَ » برای انسان هایی است که ایمان انها متوسط است، اما اگر « اُذْكُرُونی » باشد، برای انسان هایی است که درجه ایمان انها بسیار بالا می باشد. توضیح بیشتر این است. موقعی که نماز می خوانیم، اگر نماز از ترس جهنم باشد، با قصد قربت منافات ندارد، اگر به طمع نعمت های بهشتی باشد، این هم اشکال ندارد، بالاتر این است که فقط و فقط بخاطر « وصول الی الله » باشد. این جا می فرماید، عده ای« فَاذْكُرُونِي » را به معنای، عذاب خدا را یاد می کنند، می دانند. اشکالی ندارد. عده ای« فَاذْكُرُونِي » را به نعمت های خدا معنا می کنند، این هم اشکال ندارد، اما عده ای، که ایمانشان بالا می باشد و انشاء الله شما عزیزان جزء این گروه هستید، اینها وقتی« فَاذْكُرُونِي » را می شنوند، از او لقاء و دیدار با خدا را برداشت می کنند، همان مطلبی که دیشب در دعای کمیل خواندیم « فَهَبْنِي يَا إِلهِي وَسَيِّدِي وَمَوْلاَيَ وَرَبِّي، صَبَرْتُ عَلَىٰ عَذَابِكَ، فَكَيْفَ أَصْبِرُ عَلَىٰ فِرَاقِكَ » خدایا، به فرض، من را به جهنم بیاندازی، من بر آتش جهنم صبر کنم، اما چطور بر جدایی از تو، حضرت امام حسین ع، حضرت زهرا س و امام زمان عجل الله تعالی فرجه صبر کنم؟ دردِ عده ای، دردِ فراق از خدا و اولیاء خداوند است. اینجا خدا می فرماید، « فَاذْكُرُونِي » من را یاد کنید، درجه ایمان ما را بالا می برد. در تکمیل این مطلب عرض می کنم، مناجات های خمسه عشر، از جمله، مناجات مریدین، امام سجاد ع خدا را این گونه می خواند: خدایا، خودت نعمت من هستی، بهشت من خودت هستی. « يَا نَعِيمِي وَ جَنَّتِي وَ يَا دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي »
نکته سوم : تلازم بین یاد خدا و یاد ما می باشد. معنای این چیست؟ خدا نفرمود، گاهی اوقات یاد من باشید. خدا فرمود، اگر می خواهید همیشه به شما توجه ویژه داشته باشم، « خدا بندگان خود را فراموش نمی کند » ولی اگر یادِ ویژه من را می خواهید باید یاد من باشید. « فَاذْكُرُونِي اَذکُرکُم» من را یاد کنید تا یاد شما باشم. این را از قران یاد گرفته ایم. خداوند کریم است، اگر خدا را یک بار یاد کنیم، لا اقل خداوند ده برابر ما را یاد می کند، قران در سوره انعام ایه١۶٠ می فرماید. « مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا ». امام صادق ع می فرماید، حضرت موسی کلیم الله، وقتی با خدا صحبت می کرد، از خدا، ذکر را سوال نمود، خداوند فرمود « أَنَا جَلِيسُ مَنْ ذَكَرَنِي ». اگر کسی من را یاد کند، من همنشین او هستم. خداوند کنار او می باشد. اگر کسی خدا را یاد کند، آرامش قلبی دارد، اگر چه فقر مادی داشته باشد، اما ارام است « الا بذکرالله تطمئن القلوب ». کمبود دنیای امروز، ذکر است. تمام تلاش هالیود این است که دختر و پسر و دنیا را از یاد خدا غافل کند، اصلاً یکی از عناصر تمدن غرب، غفلت از یاد خدا می باشد. اما قران، درد و درمان را بیان می کند. « الا بذکرالله تطمئن القلوب ». امام صادق ع در روایتی می فرماید « شِيعَتُنا الَّذِين إذا خَلَوا ذَكَرُوا اللّه َ كثيراً »، شیعه ما، وقتی خلوتی پیدا می کند، « عبادتی را که حتی جلو خانواده انجام نمی دهد، مداومت بر دعای جوشن » ذکر کثیر می گوید، وقتی خلوت می شود و کسی در منزل نیست، اقا پسر و دختر خانم یا افراد بزرگتر، از تلفن همراه صحنه مبتذل نمی بیند. در اصول کافی روایت داریم که خدا فرمود « مَنْ ذَكَرَنِي سِرّاً ذَكَرْتُهُ عَلاَنِيَةً » اگر کسی من را سرّی یاد کند من در عَلن او را یاد می کنم. ای خواهر و برادرم، که پنهانی و در دلِ شب خدا را یاد می کنی و « الهی العفو» می گویی، این بشارت است که خدا در عَلن تو را یاد می کند و نمی گذارد تو مخفی بمانی. قران در ایه ۴۵ سوره عنکبوت می فرماید « إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ ۗ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ » بعضی این گونه معنا می کنند، نماز انسان را از فحشا و منکر باز می دارد، ولی ذکرالله از نماز بزرگتر است. این معنای درستی برای ایه نیست. بزرگان تفسیر می فرمایند، قسمت اول ایه، یعنی، ای خواهر و برادر، تو که نماز خواندی، دستور من را اطاعت کردی و به یادِ من بودی، ولی بدان، خدا تو را یاد کند، اکبر است از این که توخدا را یاد کنی، تو با نماز خدا را یاد می کنی، اما بدان، خدا که تو را یاد کند اکبر است، از این که تو خدا را یاد کنی. این هم تلازم یادها بود
نکته چهارم : ذکر و مانع ذکر چیست؟ همین اذکار که می گوئیم،
١ _ مانند « تسبیح حضرت زهرا س ». روایت داریم، ذکر کثیر این است، که تسبیح حضرت زهرا س را بگوئیم، لازم نیست بعد از نماز فقط بگوئیم. شهید ابراهیم هادی در خاطراتش می گوید، هر موقع در جبهه برای من مشکلی پیش می اید، یا در تاریکی شب مسیر را نمی دانستیم، تسبیح حضرت زهرا س را با توجه می گفتم، مسیر به من الهام می شد.
٢ _معنای دیگر ذکر قران است. قران در آیه ٩ سوره حجر می فرماید « نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ » ما ذکر را نازل کردیم. پس اگر خانم و یا اقایی، قران را می خواند، تعلیم می دهد، تفسیر می کند، استنباط می کند و یا حفظ می کند ، همه این ها ذکر است
٣ _ نماز و نماز جمعه، ذکر است. « فَاسعَوا الی ذِکراللّه ». بزرگان در ذیل این ایه می فرمایند، ذکر فقط دو رکعت نماز جمعه نیست، خطبه ها هم ذکر الله است. روایت داریم، بعد از این که اذان تمام شد، ملائکه در صفوف نماز جمعه نشسته اند و به خطبه گوش می کنند تا ببینند از قران، صحیفه و نهج البلاغه چه گفته می شود، ملائکه ذکر الله را گوش می کنند.
۴_ شخصِ پیامبر ص، ذکر است. قران در سوره طلاق ایه ١٠ می فرماید « قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا رسولً ». پیامبر ص ذکر و یاد خدا می باشد. امیرالمومنین علی ع ذکر است، ذیل سوره طه آیه ١٢۴ که می فرماید « وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا » کسی که از ذکر من اعراض کند، زندگی او ضیق می شود. در تفسیر برهان جلد سوم صفحه ٧٨۵ در روایتی اورده است که ذکر، یعنی ولایت علی ابن ابی طالب ع. اگر کسی از ذکر، اعراض کند، زندگی او ضیق می شود و شیطان قرین او می شود. قران در سوره زخرف آیه ٣۶ می فرماید« وَمَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمَٰنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهو لَهُ قَرین » اگر هیچ کدام از، زبان، قلب و عمل کسی ذاکر نباشد، شیطان قرین او می شود، و اگر بر این، اعراض از خدا، اصرار کند، شیطان ها، قرین او می شوند. قران در آیه ٢۵ سوره فصلت می فرماید « وَقَيَّضْنَا لَهُمْ قُرَنَاءَ »
خدایا : همه ما، خانواده و ذوی الحقوق ما را اهل ذکر قرار بده ما،
خدایا : ما را شاکر نعمت های خودت قرار بده
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ :
إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ ، فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ ، إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ